چادر در زمان ایران باستان

حجاب در ایران باستان

آنچه واضح  است این است که پوشیده بودن به ویژه پوشیدگی سر یکی از مواردی می باشد که در نقش برجسته های ایرانی، تفاوت میان زن و مرد را مشخص می نماید.

بر اساس آنچه از تحقیقات تاریخی بر می آید؛ حجاب زنان ایرانی در ایران باستان یعنی همان دوره ای که هنوز دین اسلام وارد ایران نشده بود؛ نیز منحصر به فرد بوده است. یک تاریخ نگار مشهور اتریشی به نام ویل دورانت در کتب تاریخی خود در رابطه با حجاب در ایران اینطور بیان می کند ک مبدا حجاب در جهان ایران و ایرانیان هستند.

از سوی دیگر نقش برجسته های ایرانی مربوط به این دوره ها نیز نشان می دهد که پوشیدگی به عنوان یک اصل در میان زنان و مردان وجود داشته است. البته نمی توان اینطور گفت که از همان دوره چادر و یا چادرنماز ایرانی وجود داشته است؛ اما این موضوع کاملا روشن است که پوشیدن لباس های تنگ و یا بدن نما نیز رواج نداشته است. و لباس ها بیشتر به صورت بلند و آزاد مانند عبا هایی که امروزه استفاده می کنیم بوده است. که به این نوع لباس ها کفتان نیز گفته می شود که در ایران باستان در میان زنان و مردان رواج بسیاری داشته است.

حجاب پیش از آریایی ها

با توجه تحقیقات باستان شناسان آلمانی در رابطه با لوح های مربوط به دوره آشوریان و یا همان Assyria، حتی در آن زمان نیز زنان آزاده و متمول از لباس های پوشیده تری مانند لباس های بلند و آزاد استفاده می کردند. اما در مقابل زنان بدکار و یا برده ها از حجاب کاملی برخوردار نمی شدند؛ تا به این روش از زنان آزاده و ثروتمند شناخته شوند.

بنابراین می توان اینطور نتیجه گرفت که شاید در آن زمان حجاب مثلا به عنوان چیزی مانند چادرنماز ایرانی وجود نداشته است؛ اما پوشیده بودن به مثابه یک نشانه برای اصالت شناخته می شده است. در واقع می توان اینطور بیان نمود که نداشتن پوشش مناسب یک نوع توهین و یا بی تمدنی محسوب می شد که اغلب سعی در حفظ پوشش خود داشته اند.

این موضوع در یکی از کتاب های جیمز لیور تحت عنوان ” تاریخ پوشاک اقوام ایرانی ” نیز به وضوح اشاره شده است که در میان لوح های گلی و نقش برجسته های نینوا، چهره و اندام زنان پادشاه ها به ندرت دیده می شود؛ اما این در حالی است که چهره برده ها قابل تشخیص می باشد.

حجاب آریایی در زمان هخامنشیان

آنچه واضح است و بار ها نیز در کتب تاریخی به آن اشاره شده است؛ این است که کوروش پادشاه هخامنشی لباس هایی که کوتاه و یا بدن نما و تنگ بودند را نمی پسندید.

بر اساس آنچه در کتاب ” تاریخ پوشاک اقوام ایرانی ” آمده است؛ حجاب و پوشش در زمان هخامنشیان به صورت یک لباس چین دار بوده است که زیر آن یک نیم شلواری پوشیده می شد که به شلوار پاکدامنی نیز معروف بوده است.

نکته قابل توجه دیگر آن است که شلوار پوشیدن فقط در میان اقوام ایرانی رواج داشته است. تا جایی که در دانشنامه ایرانیکا نیز آمده است؛ چینی ها و اعراب شلوار پوشیدن را ایرانی ها آموختند. همانطور که در تصاویر مشاهده می کنید؛ در زمان هخامنشیان و دوره های پس از آن نیز زنان از پوشش جالبی به عنوان حجاب برخوردار بوده اند. شاید در آن زمان حجاب در پوشش هایی مانند چادر و چادرنماز ایرانی وجود نداشته است؛ اما لباس هایی بلند با پوشش کامل برای استفاده بانوان تهیه می شد که اغلب زنان متمدن و آزاده حق استفاده از آن را داشتند.

آنچه به عنوان لباس بانوی ایرانی در آن دوره وجود داشته است، یک لباس بلند به صورت راسته و یا چین دار با آستین های بلند می باشد.

چادر در زمان ایران باستان

برخی زنان نیز بر روی لباس خود یک چادر می پوشیدند که به صورت یک پارچه مستطیل شکل بوده است و در زیر آن پیراهن خود را می پوشیدند و در برخی موارد نیز برای پوشش بیشتر در زیر آن یک پیراهن دیگری می پوشیدند که بلندی آن تا مچ پا می آمد. آنچه در کتب تاریخی و در رابطه با پوشاک اقوام مختلف ایرانی به عنوان چادر ایرانی نام برده می شود؛ در واقع پارچه ای ساده و یک تکه به صورت مربع و مستطیل است که بر روی پوشش اصلی بانوان ایرانی که کفتان و یا پیراهن های بلند است، به کار برده می شد. در واقع این نوع از چادر های ایرانی کمترین شباهتی با چادرنماز ایرانی به سبک امروزی نداشتند.

همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره کردیم این نوع از چادر ها کاملا یک تکه بودند؛ و این در حالی است که یک چادر و یا چادرنماز ایرانی به سبک امروزه اغلب یک تکه نیستند.

دلیل اصلی آن نیز شکل و مدل کلی چادرنماز ایرانی می باشد که بر خلاف چادر ایران باستان، به شکل نیم دایره می باشد. همین موضوع سبب می گردد تا با توجه به حالت طاقه پارچه ها نیاز باشد تا برای دوخت چادرنماز ایرانی به صورت یک نیم دایره، از برش های متعددی استفاده شود.

بنابراین می توان اینطور نتیجه گرفت که چادر ایرانی در ابتدا به صورتی متفاوت تهیه و یا حتی استفاده می شده است و با گذر زمان به شکل امروزه با این کاربرد در آمده است؛ که می تواند پوشش کاملی را فراهم آورد.

این در حالی است که چادر در ایران باستان تنها به عنوان یک رویه و پوشش اضافی بر روی لباس استفاده می شده است. ما در حال حاضر دوخت و مدل چادرنماز ایرانی و یا چادر ساده به صورتی است که می تواند به طور کامل پوشش و حجاب مطلوبی را برای بانوان ایرانی ارائه دهد. این مدل از چادرنماز ایرانی همان مدلی است که از آن با عنوان چادر چرخی نیز یاد می گردد.